Als freelance onderzoeker wil je graag zelfstandig blijven en schijnzelfstandigheid voorkomen. Wat betekent dit precies en hoe kun je er als zelfstandige voor zorgen dat je niet in de valkuilen van schijnzelfstandigheid trapt? Hier zijn enkele tips.
Zorg ervoor dat je meerdere opdrachtgevers hebt en niet te afhankelijk wordt van één partij. Dit toont aan dat je een eigen onderneming voert. Laat zien dat je zelf bepaalt hoe je jouw werk uitvoert, zonder directe sturing van een opdrachtgever.
Documenteer altijd jouw werkwijze en houd een duidelijke administratie bij. Maak stevige contracten waarin jouw zelfstandigheid is vastgelegd. Door proactief te handelen, verminder je de kans dat de Belastingdienst je ziet als een schijnzelfstandige.

Wat is schijnzelfstandigheid en hoe herken je het?
Schijnzelfstandigheid is een situatie waarbij je formeel als freelance onderzoeker werkt, maar in de praktijk de kenmerken van een werknemer vertoont. Dit kan nadelige gevolgen hebben, zoals het missen van werknemersrechten en het risico op boetes van de Belastingdienst. Hier zijn de signalen om op te letten:
- Geen eigen bedrijfsvoering: Je hebt niet de vrijheid om je eigen werkproces in te richten.
- Afhankelijk van één opdrachtgever: Een groot deel van je inkomen komt van één opdrachtgever.
- Werkuren en vakantiedagen zijn vastgesteld: Je kunt niet zelf je werkuren of vakantiedagen bepalen.
- Instructies en toezicht: Je krijgt directe instructies en staat onder toezicht van de opdrachtgever.
Tips voor de handhaving van je zelfstandigheid
Om schijnzelfstandigheid te voorkomen, moeten freelance onderzoekers hun zelfstandigheid waarborgen. Hieronder vind je handige tips:
- Verschillende opdrachtgevers: Zorg voor een brede klantenkring en diversiteit in opdrachtgevers.
- Zelfstandige bedrijfsvoering: Maak duidelijk dat je een eigen bedrijfsvoering hebt, van marketing tot administratie.
- Onderhandel over voorwaarden: Laat zien dat je onderhandelt over tarieven en voorwaarden.
- Zelfstandige werkplek: Werk waar mogelijk vanuit je eigen werkplek.
- Duidelijke contracten: Gebruik contracten die je zelfstandige positie bekrachtigen.
Voorkom missers met een professionele uitstraling
Een professionele uitstraling kan bijdragen aan het versterken van je positie als zelfstandige. Denk aan een professionele website met een duidelijk overzicht van je diensten.
Verbeter je positie met het juiste contract
Een Modelovereenkomst kan helpen bij het vaststellen van je zelfstandigheid. Hierin leg je de afspraken met je opdrachtgever vast die aantonen dat er geen sprake is van een dienstbetrekking.
De rol van administratie in schijnzelfstandigheid
Een goede administratie illustreert je onafhankelijkheid. Zorg dus dat je boekhouding, facturatie, en urenadministratie op orde zijn en dat je BTW en inkomstenbelasting op tijd aangeeft en betaalt.
Leg de focus op deskundigheid en ondernemerschap
Toon je deskundigheid door scholing en certificeringen. Laat zien dat je ondernemer bent door te investeren in je bedrijf, bijvoorbeeld door de aanschaf van apparatuur of het volgen van cursussen.
Wil je direct een stap zetten in het professionaliseren van jouw freelance onderzoeksactiviteiten? Overweeg dan een complete zzp website pakket van Flexamedia. Voor slechts €349 eenmalig krijg je een volledige, aanpasbare en mobielvriendelijke website inclusief zakelijke e-mail en hosting voor het eerste jaar. Vraag jouw complete zzp website pakket vandaag nog aan en verminder de risico’s op schijnzelfstandigheid!
Meest gestelde vragen
Hoe definieer ik een freelance onderzoek als zelfstandige activiteit?
Voorkom schijnzelfstandigheid door bij elke opdracht een duidelijke opdrachtovereenkomst op te stellen. Beschrijf hierin de zelfstandige aard van het onderzoek, de verantwoordelijkheden die je als freelancer draagt en onderschrijf dat je meerdere opdrachtgevers hebt. Vermijd exclusiviteitsclausules die suggereren dat je eigenlijk in dienst bent bij een partij.
Nog een tip: bewijs je zelfstandigheid door je diensten actief op de markt aan te bieden, bijvoorbeeld via je eigen website of social media kanalen. Zorg dat je zichtbaar bent als expert in jouw vakgebied en streef er altijd naar een brede klantenkring te onderhouden.
Wat zijn signalen van schijnzelfstandigheid die ik moet vermijden?
Let op signalen zoals het werken met vaste werktijden, het ontvangen van instructies van de opdrachtgever alsof je een werknemer bent, en het gebruik van bedrijfsmiddelen van de opdrachtgever. Dit zijn tekenen die wijzen op een mogelijke inbreuk op je zelfstandigheid. Probeer deze situaties te vermijden om niet als schijnzelfstandige aangemerkt te worden.
Zorg dat je projecten aanneemt op basis van jouw expertise en dat je zelf bepaalt hoe het werk wordt uitgevoerd. Hiermee onderstreep je jouw ondernemerschap en verminder je het risico op het etiket ‘schijnzelfstandigheid’.
Hoe zorg ik voor een transparante samenwerking zonder risico op schijnzelfstandigheid?
Communiceer helder met je opdrachtgevers over de manier waarop jullie samenwerken. Een Modelovereenkomst van de Belastingdienst kan hierbij helpen. Deze overeenkomsten zijn speciaal opgesteld om helderheid te geven over de arbeidsrelatie en voorkomen dat er achteraf discussie ontstaat over de aard van jullie samenwerking.
Wees vooral duidelijk over je tarieven, werkmethodes en onafhankelijkheid. Factureer consequent voor geleverde diensten en houd een administratie bij waaruit je zelfstandigheid blijkt. Ook het bijhouden van een urenregistratie en het gescheiden houden van zakelijke en persoonlijke financiën draagt bij aan je positie als zelfstandig onderzoeker.